ԱՄՆ-ում հրեա ռուս ներգաղթյալների որդի Սերգեյ Բրինը և Լարի Փեյջը, ում մայրը հրեա է, 1998 թվականին միասին հիմնադրել են Google-ը։ 2015 թվականին Google-ը վերակազմավորվեց՝ անցնելով իր նորաստեղծ մայր ընկերության՝ «Alphabet»-ի ներքո։ Alphabet-ը 2004 թվականին, հրապարակային դառնալուց հետո, 23 միլիարդ դոլար գնահատված ընկերությունից աճել է մինչև 1.7 տրիլիոն դոլարի արժեք, 2022 թվականի սկզբին։ Alphabet-ը դարձել է այդքան արժեքավոր, քանի որ դրա որոնողական հնարավորությունները վերափոխել են տեղեկատվութույն մուտք գործելու մեր կարողությունը մոլորակի ցանկացած վայրից:
Այն, որ երկու աշխարհիկ հրեա տվյալագետ-գիտնականներ պետք է գործարկեն աշխարհը փոխող նման տեղեկատվական տեխնոլոգիա և այն անվանեն «Alphabet» (անգլերենից թարգմանված՝ Այբուբեն բառ), իրոնիկ է, երբ հաշվի ենք առնում, թե որտեղից է առաջացել այբուբենը։ Վիքիպեդիան մեզ ասում է.
Այբուբենի պատմությունը սկիզբ է առել մ.թ.ա. 2-րդ հազարամյակում, Սեմական լեզուների համար Լևանտում օգտագործվող բաղաձայնային գրային համակարգից։ Այսօր աշխարհում օգտագործվող այբուբենային գրերի մեծ մասը, կամ գրեթե բոլորն էլ, սկիզբ են առնել այս սեմական նախալեզվից։ Դրա սկզբնական ծագումը կարելի է տեսնել Հին Եգիպտոսում մշակված նախասինայական գրից, որը ներկայացնում էր Եգիպտոսում Սեմական խոսող աշխատողների և ստրուկների լեզուն։
Հին Եգիպտոսում ստրուկ ապրող սեմական ժողովուրդը առաջինը մշակեց այբուբենը։ Դա հրեաներն էին, որոնք Մովսեսի առաջնորդությամբ ազատագրվեցին եգիպտական ստրկությունից։ «Նախասինայական» գիրը ավելի խորը ուսումնասիրելով՝ մենք իմանում ենք, որ
Այբուբենը. Հրեական Նվիրատվությունը Մարդկության համար
Այլ կերպ ասած, ամենավաղ «հստակորեն վկայված» այբուբենային գրությունը ծագել է Քանանում (այսինքն՝ Իսրայելում) սեմական (այսինքն՝ հրեական) թագավորությունների ի հայտ գալու հետ մեկտեղ: Քիրբեթ Քեյիֆրայի արձանագրությունը մինչ օրս հայտնաբերված ամենահին այբուբենային գրությունն է: Այն հայտնաբերվել է հին իսրայելական քաղաքում, որը թվագրվում է Դավթի ժամանակներին և թագավորությանը: Այսպիսով, եկեք ամփոփենք մեր իմացածը: Ամենավաղ այբուբենը մշակվել է Եգիպտոսում գտնվող սեմական ստրուկներից (Մովսեսը իսրայելացիներին դուրս է բերում եգիպտական ստրկությունից): Ամենավաղ հայտնաբերված գիրը ծագում է Դավիթ թագավորի ժամանակներում գտնվող իսրայելական քաղաքից:
Քիրբեթ Քեյիֆրա Օստրակոն (կավի վրա գրություն) Հին Իսրայելի Դավիթ Թագավորի ժամանակներից։ Ամենավաղ հստակորեն վկայված այբուբենի գրությունը։
Եթե ոչ անմիջական մշակողները, ապա հին իսրայելացիները, անկասկած, կենտրոնական դեր են խաղացել առաջին այբուբենի մշակման գործում: Նրանց «պալեո-եբրայական» այբուբենից հետո առաջացել են արամերեն, բրահմական, հուներեն, լատիներեն, արաբերեն և այլ ժամանակակից այբուբենները, որոնք այսօր օգտագործվում են ամբողջ աշխարհում: Տառերի անվանումները նույնիսկ այսօր ցույց են տալիս այդ կապը: Մեր այբուբենի առաջին տառը՝ «ա»-ն, համապատասխանում է հին հունական այբուբենի առաջին տառին՝ «Ալֆա-α»-ին: Եբրայական այբուբենի առաջին տառը՝ «ալեֆ-א», և կիրիլիկա այբուբենի առաջին տառը՝ «a»-ն, նույնպես համապատասխանում են այս փաստին:
Հրեական Ներդրումը այսօրվա և երեկվա Alphabet-ների մեջ
Այսպիսով, ապացույցները ցույց են տալիս, որ հին հրեաները նպաստել են քաղաքակրթության զարգացմանը՝ մշակելով և այնուհետև տարածելով այբուբենը որպես գրային համակարգ: Եվ այսօր, Լարի Փեյջի և Սերգեյ Բրինի ղեկավարությամբ, հրեաները կրկին իրենց ներդրումն են ունեցել մարդկության մեջ իրենց Alphabet տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ընկերության միջոցով: Ինչպես նրանք նշում են
Մեզ դուր եկավ «Alphabet» անվանումը, քանի որ այն նշանակում է տառերի հավաքածու, որը ներկայացնում է լեզուն, մարդկության ամենակարևոր նորարարություններից մեկը, և որը հիմքն է հանդիսանում Google որոնման ինդեքսավորման համար։
Մենք ուսումնասիրել ենք Հիսուսին իր ծագման ժողովրդի՝ հրեաների հետ կապված։ Սակայն այստեղ պետք է կանգ առնենք և մտածենք այն հսկայական ներդրման մասին, որը հրեաները ունեցել են մարդկության մեջ։ Այն, որ քաղաքակրթությունը հիմնված է օրենքի գերակայության վրա, որտեղ ոչ ոք օրենքից վեր չէ, որտեղ հասարակությունը ներգրավված է իր քաղաքացիների կրթության մեջ, մասամբ պայմանավորված է եղել հրեաների ազդեցությամբ։ Հիմա մենք իմանում ենք, որ պարզ, բայց խորապես հզոր այբուբենը հրեա ժողովրդի նվերն է աշխարհին։
Գերազանցող Այբուբենը
Սակայն դեռևս կա երրորդ այբուբենը, որը նույնպես հրեական ծագում ունի, որը առաջարկվել է աշխարհին։ Այս «Այբուբեն» բառի համատեքստում նկատի ունեցեք հետևյալը։
«Ես եմ Ալֆան և Օմեգան,ասում է Տերը՝ Աստված, նա, որ կա, եղել է և գալիս է՝ Ամենակարողը»։
Հայտնություն 1:8
Աստված Ինքն Իրեն նկարագրում է որպես «Ալֆա» (հունական այբուբենի առաջին տառը) և «Օմեգա» (վերջին տառը): Սա նման է ասելուն. «Ես ամեն ինչի Ա-ից մինչև Ֆ-ն եմ, գերազանցում եմ գիտելիքը, ժամանակը և զորությունը»: Նույն գրքում ավելի ուշ մենք տեսնում ենք Հիսուսին, ով ասում է.
Ես եմ Ալֆան ու Օմեգան, Սկիզբն ու Վերջը, Առաջինն ու Վերջինը»։
Հայտնություն 22:13
Հիսուսն օգտագործում է նույն տերմինը։ Նա օգտագործում է այբուբենը որպես հարթակ՝ ինքն իրեն նույնը հայտարարելու համար, ինչ «Տեր Աստվածը», ով ավելի վաղ օգտագործել էր այդ արտահայտությունը։
Ինչպե՞ս հասկանալ, առավել ևս՝ հավատալ այս ամենին։
Մեր Ֆիզիկական Իրականությունը Վիրտուալ Իրականության տեսանկյունից
Alphabet-ի և Meta-ի նման ընկերությունների կողմից առաջարկվող տեղեկատվական տեխնոլոգիաների հարթակների արագ աճը նոր պատկերացում է տալիս այս հարցի վերաբերյալ: Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները, մարդկությանը հասցրել են վիրտուալ իրականության Meta-Verses-ի ստեղծման շեմին, որոնք զուգահեռներ են մեր սեփական ֆիզիկական իրականության հետ։ Փիլիսոփաներն այժմ հարցեր են բարձրացնում մտքի և իրականության մասին՝ ելնելով այս զարգացումներից: Ինչպես բացատրում է BBC-ն.
Գերհզոր էակների (ՏՏ ընկերությունների) կողմից գործարկվող սիմուլյացիան շատ առումներով համարժեք է աստվածային էակի կողմից ստեղծված Տիեզերքին։ Եվ դա նմանատիպ հարցեր է առաջացնում, հատկապես, եթե պարզվի, որ դուք այդ գերհզոր էակներից մեկն եք։ Ի՞նչ տեսակի ռիսկեր և պատասխանատվություններ են ուղեկցում աստվածային ուժերին, որոնք կապված են սիմուլյացիոն աշխարհների կառավարման հետ։
… պատկերացրեք անփորձ օգտատիրոջ վիրտուալ միջավայր, ով, օրինակ, չգիտի, որ իր հետ զրուցող ավատարը կառավարվում է կորպորատիվ արհեստական բանականության կողմից, այլ ոչ թե մարդու կողմից: Սա այն իրավիճակն է, որտեղ տեղեկատվական ասիմետրիան՝ այն փաստը, որ օգտատերը խորապես խաբված է փոխատվության բնույթի մասին, կարող է կապված լինել բոլոր տեսակի մանիպուլյացիաների կամ շահագործման հետ: Համեմատեք սա վիրտուալ միջավայրի փորձառու օգտատիրոջ հետ, ով ժամանակ է անցկացնում (մարդկային) ընկերների կողմից կառավարվող որոշ ավատարների, ինչպես նաև արհեստական բանականության կողմից կառավարվող ավատարի հետ, որը նրանց պատմություններ է պատմում վիրտուալ խարույկի մոտ: Սա բոլորովին այլ հեռանկար է: Այստեղ տեղի է ունենում կյանքը հարստացնող արհեստական աշխարհի հանդիպում՝ դրա հաճույքները բխում են ճշմարտանմանության և հորինվածության գիտակցական համադրությունից:
Կորպորատիվ արհեստական բանականությունը՝ իրենց meta-verse (մետա-տարբերակի) «ստեղծողը», կարող է մտնել վիրտուալ իրականության մեջ որպես ալգորիթմով աշխատող ավատար։ Երբ դա անում է, կա զգացողություն, որ արհեստական բանականության ավատարը պետք է ինքն իրեն հայտարարի պարզ մարդկային ավատարներին։ Դա չանելը կլինի անարդար, կարծում են բարոյագետներն ու փիլիսոփաները, ովքեր խորհում են, թե ինչ հանդիպումներ կարող ենք ակնկալել առաջիկա վիրտուալ իրականության մետա-տարբերակներում։
Հիսուսը Վիրտուալ Իրականության Տեսակյունից
Հիմա դիտարկենք Հիսուսի հետևյալ քարոզը այդ տեսանկյունից:
«Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ. ով ոչխարների փարախը դռնով չի մտնում, այլ ուրիշ տեղով է բարձրանում, նա գող է ու ավազակ։ 2Սակայն ով դռնով է մտնում, նա ոչխարների հովիվն է։ 3Դռնապանը նրա համար բացում է դուռը, և ոչխարները լսում են նրա ձայնը։ Նա իր ոչխարներին կանչում է անուն առ անուն և նրանց դուրս է հանում։ 4Եվ երբ իր բոլոր ոչխարներին դուրս է հանում, գնում է նրանց առջևից, իսկ ոչխարները հետևում են նրան, որովհետև ճանաչում են նրա ձայնը։ 5Բայց օտարի հետևից չեն գնա, այլ նրանից կփախչեն, որովհետև օտարների ձայնը չեն ճանաչում»։ 6Հիսուսը նրանց այս առակն ասաց, բայց նրանք չէին հասկանում, թե ինչի՛ համար էր նա այդ ասում իրենց։
7Հիսուսը դարձյալ ասաց նրանց. «Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ. ես եմ ոչխարների դուռը։ 8Բոլոր նրանք, ովքեր ինձանից առաջ են եկել, գողեր ու ավազակներ են, ուստի ոչխարները նրանց չեն լսել։ 9Ես եմ դուռը. եթե մեկն իմ միջով ներս մտնի, կփրկվի. կմտնի, կելնի և արոտ կգտնի։ 10Գողը գալիս է միայն գողանալու, մորթելու և ոչնչացնելու համար, սակայն ես եկա, որ իմ ոչխարները կյանք ունենան և առատ կյանք։
11Ես եմ բարի հովիվը. բարի հովիվը իր կյանքն է տալիս ոչխարների համար։ 12Բայց վարձկանը, որ հովիվ չէ, և ոչխարներն էլ իրենը չեն, երբ տեսնում է, որ գայլը գալիս է, թողնում է ոչխարներին ու փախչում։ Եվ գայլը հափշտակում է նրանց ու ցրում։ 13Իսկ վարձկանը փախչում է, որովհետև վարձկան է և ոչխարներին հոգ չի տանում։
14Ես եմ բարի հովիվը, և ես ճանաչում եմ իմ ոչխարներին, ու նրանք էլ ճանաչում են ինձ։ 15Ինչպես Հայրն է ինձ ճանաչում, ես էլ ճանաչում եմ Հորը և իմ կյանքը տալիս եմ ոչխարների համար։ 16Ուրիշ ոչխարներ էլ ունեմ, որոնք այս փարախից չեն. նրանց ևս պետք է առաջնորդեմ, և իմ ձայնը կլսեն ու կդառնան մեկ հոտ՝ մեկ հովիվով։ 17Իմ Հայրն ինձ սիրում է այն բանի համար, որ ես իմ կյանքը տալիս եմ, որպեսզի այն վերստին ստանամ։ 18Այն ինձանից ոչ ոք չի վերցնում, այլ ես ինքս եմ այն տալիս. ես իշխանություն ունեմ այն տալու և իշխանություն ունեմ վերստին այն վերցնելու. ես այս պատվերն իմ Հորից եմ ստացել»։
19Արդ, այս խոսքերի պատճառով հրեաների մեջ դարձյալ բաժանում առաջացավ։ 20Նրանցից շատերն ասում էին. «Նա դև ունի և խելագար է. ինչո՞ւ եք նրան լսում»։
21Ուրիշներն էլ ասում էին. «Այս խոսքերը դիվահարի խոսքեր չեն. մի՞թե դևը կարող է կույրի աչքերը բացել»։
Հիսուսի Պնդումների Շուրջ Հետագա Ընդհարումներ
22Այդ ժամանակ Երուսաղեմում Նվիրման տոնն էր։ Ձմեռ էր։ 23Հիսուսը քայլում էր տաճարում՝ Սողոմոնի սրահում։ 24Հրեաները նրա շուրջը հավաքվեցին ու ասացին. «Մինչև ե՞րբ ես մեզ անորոշության մեջ պահելու. եթե դու ես Քրիստոսը, համարձակ ասա՛ մեզ»։
25Հիսուսը նրանց պատասխանեց. «Ձեզ ասացի, ու չեք հավատում. այն գործերը, որ իմ Հոր անունով կատարում եմ, դրանք իմ մասին են վկայում։ 26Բայց դուք չեք հավատում, որովհետև իմ ոչխարներից չեք։ Իմ ոչխարներն իմ ձայնը լսում են, ու ես նրանց ճանաչում եմ, և նրանք գալիս են իմ հետևից։ 27Եվ ես նրանց հավիտենական կյանք եմ տալիս, և նրանք հավիտյան չեն կորչի, ու ոչ ոք նրանց իմ ձեռքից չի հափշտակի։ 28Իմ Հայրը, որ նրանց ինձ տվեց, բոլորից մեծ է։ Ոչ ոք չի կարող նրանց իմ Հոր ձեռքից հափշտակել։ Ես և Հայրը մի ենք»։
31Հրեաները դարձյալ քարեր վերցրին, որ նրան քարկոծեն։ 32Հիսուսը նրանց ասաց. «Ձեզ բազում բարի գործեր ցույց տվեցի իմ Հոր կողմից. դրանցից ո՞ր գործի համար եք ինձ քարկոծում»։
33Հրեաները պատասխանեցին. «Քեզ ոչ թե բարի գործի համար ենք քարկոծում, այլ հայհոյության, որ դու, մարդ լինելով, ինքդ քեզ Աստծած ես դրաձնում»։
34Հիսուսը նրանց պատասխանեց. «Ձեր օրենքում գրված չէ՞. ‘Ես ասացի՝ աստվածներ եք’։ 35Գրքում աստվածներ են կոչվում նրանք, որոնց ուղղված է Աստծու խոսքը։ Իսկ այն, ինչ գրված է Գրքում, չի կարող ջնջվել։ 36Նրան, ում Հայրը սրբացրեց ու աշխարհ ուղարկեց, դուք ասում եք՝ հայհոյում ես. նրա՞ համար, որ ասացի, թե Աստծու Որդին եմ։ 37Եթե իմ Հոր գործե՛րը չեմ կատարում, ինձ մի՛ հավատացեք։ 38Իսկ եթե կատարում եմ, թեկուզ ինձ չհավատաք, գոնե գործերի՛ն հավատացեք, որպեսզի իմանաք ու ճանաչեք, որ Հայրն իմ մեջ է, ու ես՝ Հոր մեջ»։ 39Դարձյալ ուզում էին բռնել Հիսուսին, բայց նա ազատվեց նրանց ձեռքից։
Հովհաննես 10:1-39
Էթիկայի մասնագետները կոչ են անում վիրտուալ իրականության ստեղծողներին բացահայտ հայտարարել իրենց ցանկացած ավատարի մասին, որը ծագում է իրենցից՝ արհեստական բանականության ստեղծողներից։ Այս լույսի ներքո Հիսուսի Հոր կողմից ուղարկված լինելու մասին հայտարարությունները լիովին տրամաբանական են։ Նա պատասխանատվություն ստանձնեց իր լսողների հետ լիարժեք «տեղեկատվական համաչափության» համար։
Հիսուսը որպես Աստծո «Խոսք»
Սա է նկատի ունենում Ավետարանը, երբ Հիսուսին ներկայացնում է որպես «Աստծո Խոսք»։
Սկզբում էր Խոսքը, Խոսքը Աստծու հետ էր, և Խոսքը աստված էր: 2Նա սկզբում Աստծու հետ էր: 3Ամեն ինչ նրա միջոցով ստեղծվեց, և առանց նրա ոչինչ չստեղծվեց։ 4Այն, ինչ ստեղծվեց նրա միջոցով, կյանքն էր, և կյանքը մարդկանց լույսն էր: 5Լույսը փայլում է խավարում, և խավարը չի հաղթում նրան։
6Մի մարդ կար՝ Աստծու կողմից ուղարկված. նրա անունը Հովհաննես էր։ 7Նա եկավ վկայության համար, որ վկայություն տա լույսի մասին, որպեսզի ամեն տեսակ մարդիկ նրա միջոցով հավատան: 8Նա չէր այդ լույսը, բայց եկավ, որ վկայություն տա այդ լույսի մասին։
9Ճշմարիտ լույսը, որն ամեն տեսակ մարդու լուսավորում է, դեռ պետք է աշխարհ գար։ 10Նա աշխարհում էր, և աշխարհը նրա միջոցով ստեղծվեց, սակայն աշխարհը չճանաչեց նրան։ 11Նա իր տուն եկավ, բայց իր ժողովուրդը չընդունեց նրան: 12Իսկ նրանց, ովքեր ընդունեցին, իրավունք տվեց՝ Աստծու զավակներ լինելու, քանի որ հավատում էին նրա անվանը, 13և նրանք ծնվեցին ոչ թե մարդկային ծնողներից կամ նրանց կամքով, այլ Աստծուց։
14Խոսքը մարմին դարձավ ու բնակվեց մեր մեջ, և մենք նրա փառքը տեսանք, փառք, որը միածին որդին է ունենում հորից։ Նա լի էր անզուգական բարությամբ ու ճշմարտությամբ:
15(Հովհաննեսը վկայեց նրա մասին։ Նա էր, որ բարձրաձայն ասում էր. «Ինձանից հետո եկողը ինձանից առաջ անցավ, քանի որ նա ինձանից առաջ գոյություն ուներ»)։ 16Բոլորիս հանդեպ նա առատորեն անզուգական բարություն դրսևորեց, քանի որ նա լի է անզուգական բարությամբ: 17Օրենքը Մովսեսի միջոցով տրվեց, իսկ անզուգական բարությունը և ճշմարտությունը Հիսուս Քրիստոսի միջոցով եղան։ 18Ոչ մի մարդ երբևէ չի տեսել Աստծուն. միայն միածին աստվածը, որ Հոր գրկում է, նա՛ հայտնեց նրա մասին։
Հովհաննես 1:1-18
Համակարգչային կոդը հիմնարար տեղեկատվության աղբյուրն է, որի վրա խոշոր տեխնոլոգիական ընկերությունները կառուցում են իրենց վիրտուալ իրականությունը: Նույն կերպ, Ավետարանը Հիսուսին ներկայացնում է որպես մեր ֆիզիկական իրականությունը մշակած տեղեկատվության աղբյուր: Այսպիսով, այն նրան ներկայացնում է որպես Աստծո «Խոսք»: Ի հայտ եկող ՏՏ-ի (տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ) վիրտուալ իրականությունները ծրագրավորելու համար անհրաժեշտ հսկայական տաղանդի, հմտությունների և աշխատանքի իմացությունը մեզ տեղեկացնում է մեր ֆիզիկական իրականությունը ստեղծելու համար անհրաժեշտ ամբողջական գիտելիքների մասին՝ սկսած Ա-ից մինչև Ֆ-ն:
Գերազանց Իրականություն
Սակայն Ավետարանը չի սահմանափակվում միայն մեր ֆիզիկական իրականության աղբյուրը նշելով։ Այն նկարագրում է մեկ այլ իրականություն, որն ավելի հիմնարար է, քան սա։ Ինչպես Հիսուսն ասաց.
Դարձյալ ասաց նրանց. «Ես հեռանում եմ։ Դուք կփնտրեք ինձ, սակայն կմեռնեք ձեր մեղքի մեջ։ Ուր որ ես գնում եմ, դուք չեք կարող գալ»։
22Այդ ժամանակ հրեաները սկսեցին ասել. «Մի՞թե ինքն իրեն սպանելու է, որովհետև ասում է, թե՝ «ուր որ ես գնում եմ, դուք չեք կարող գալ»:
23Իսկ նա շարունակեց. «Դուք ներքևից եք, ես վերևից եմ։ Դուք այս աշխարհից եք, ես այս աշխարհից չեմ: 24Դրա համար էլ ասացի ձեզ, թե՝ կմեռնեք ձեր մեղքերի մեջ: Եթե չհավատաք, որ ես եմ նա, որ պիտի գար, կմեռնեք ձեր մեղքերի մեջ»:
25Նրանք հարցրին. «Դու ո՞վ ես»։
Հիսուսը նրանց ասաց. «Նա, որ սկզբից ևեթ շարունակ խոսում էր ձեզ հետ։ 26Ձեր մասին խոսելու և դատելու շատ բան ունեմ։ Սակայն նա, ով ինձ ուղարկել է, ճշմարիտ է, և ինչ որ լսել եմ նրանից, այն եմ խոսում աշխարհում»։
27Նրանք չհասկացան, որ Հոր մասին էր խոսում իրենց հետ։ 28Ուստի Հիսուսն ասաց. «Երբ մարդու Որդուն բարձրացնեք, այն ժամանակ կիմանաք, որ ես նա եմ, որ պիտի գար, և որ ինքս ինձանից ոչինչ չեմ անում, այլ ինչ որ Հայրը սովորեցրեց ինձ, այն եմ խոսում: 29Ինձ ուղարկողը ինձ հետ է. նա ինձ մենակ չի թողել, որովհետև ես միշտ նրան հաճելի բաներն եմ անում»: 30Նրա այս խոսքերը լսելով՝ շատերը սկսեցին հավատալ նրան: